راهی برای حل مشکلات

راهی برای حل مشکلات برای این که مشکل یا مسئله دقیقاً مشخص و معلوم شود، ضروری است اطلاعات دقیق درباره ی آن موضوع را جمع آوری کند. جمع آوری اطلاعات معمولاً از طریق گفتگو با دیگران، خصوصاً متخصصین، تجارب، کتاب ها و سایر منابع رسانه ای و اطلاعاتی صورت می پذیرد. به ادامه مطلب بروید...

راهی برای حل مشکلات برای این که مشکل یا مسئله دقیقاً مشخص و معلوم شود، ضروری است اطلاعات دقیق درباره ی آن موضوع را جمع آوری کند. جمع آوری اطلاعات معمولاً از طریق گفتگو با دیگران، خصوصاً متخصصین، تجارب، کتاب ها و سایر منابع رسانه ای و اطلاعاتی صورت می پذیرد. پیشرفت سریع تکنولوژی ، موجب به هم ریختگی بسیاری از معادلات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ارتباطی در دنیای امروز شده است. به طوری که هر روز ده ها و صدها مسئله و مشکل ذهن ما را به خود مشغول می کند. برای مثال امروزه والدین از خود می پرسند: ▪ آیا فرزند ما به میزانی که در بازی و کار با کامپیوتر توانایی دارد، در مهارت های اجتماعی نیز تواناست؟ ▪ اگر در هنگام خرید یا استفاده از وسیله ی نقلیه، پول اضافی از او بخواهند، توانایی پاسخ گویی دارد؟ ▪ آیا در مقابل درخواست نا به جای دیگران، قدرت «نه گفتن» و اعتراض و مقابله دارد؟ ▪ آیا در مواقع لزوم می تواند از خود دفاع کند؟ امروزه افرادی که توانایی حل مسایل خود را داشته باشند، قطعاً در زندگی موفق ترند. توانایی حل مسئله علاوه بر جسارت، نیازمند آموزش اساسی است که تا به حال کمتر به آن پرداخته و جایگاه پایین تری هم برایش قائل بوده ایم. از آن جایی که توانایی «حل مسئله» یکی از مهارت های اساسی زندگی محسوب می شود، در این مقاله به گام ها و راهکارهای کسب مهارت «حل مسئله» اشاره شده است. حل مسئله فرآیندی است که شخص با توجه به تجارب عملی و توانمندی های ذهنی خود بتواند در جهت حل مسئله یا مشکل قدم برداشته و به نتیجه ی مطلوب دست یابد. ● مراحل حل مسئله ۱) شناسایی یا طرح مسئله: مرحله ای است که در آن ذهن (افکار یا احساس) شخص با مسئله یا مشکلی رو به رو می شود. ۲) جمع آوری اطلاعات: برای این که مشکل یا مسئله دقیقاً مشخص و معلوم شود، ضروری است اطلاعات دقیق درباره ی آن موضوع را جمع آوری کند. جمع آوری اطلاعات معمولاً از طریق گفتگو با دیگران، خصوصاً متخصصین، تجارب، کتاب ها و سایر منابع رسانه ای و اطلاعاتی صورت می پذیرد. هر چه اطلاعات دقیق تر و مناسب تر باشد، فرد برای رسیدن به «حل مسئله» موفق تر خواهد بود. ۳) تعریف دقیق مسئله: در این مرحله شخص با بررسی اطلاعات جمع آوری شده به ریشه و ماهیت مشکل خود پی می برد. ۴) تولید و خلق راه حل های مختلف: در این مرحله شخص سعی می کند راه حل های مختلف را از طریق بارش فکری، تعامل و هم اندیشی با دیگران به دست آورد، همه ی راه حل های مختلفی که به ذهنش خطور می کند را بنویسد. هدف در این مرحله، فقط پیدا کردن راه حل های گوناگون است، نه این که کدامیک از راه های انتخاب شده بهتر و قابل قبول تر است! ۵) بررسی راه حل های گوناگون و انتخاب بهترین راه حل: در این مرحله فرد هر یک از راه حل هایی که در مرحله ی قبل یادداشت شده بود را با نمره ارزش گذاری می کند تا دریابد کدامیک از راه حل ها کارایی بهتر و قابلیت اجرایی بیشتری دارد و به نوعی زودتر و بهتر می تواند مشکل یا مسئله را حل نماید. هدف در این مرحله بر خلاف مرحله ی قبل، قضاوت و داوری است و به بررسی کیفیت و محتوای راه حل ارائه شده می پردازد، سپس راه حل های نادرست را حذف می کند و بهترین راه حل ارائه شده را انتخاب کرده و به مرحله ی اجرا می گذارد. ۶) اجرا و ارزیابی: پس از انتخاب بهترین راه حل و اجرای آن، ارزیابی از مشکل یا مسئله، آغاز می شود. اگر راه حل انتخاب شده موفقیت آمیز باشد، مشکل خاتمه پیدا می کند. اگر موفقیت آمیز نبود اولویت بعدی را به مرحله ی اجرا می گذارد. در صورتی که فرد نتواند با پیاده کردن راه حل های ارائه شده به حل مشکل برسد، امکان دارد تعریف درست و دقیقی از مشکل نداشته است، پس توصیه می شود مجدداً مراحل را از تعریف دقیق مسئله شروع و ادامه دهد. ● بیشتر بدانیم (راهکار) ۱) کمک کنیم تا دیگران به کسب توانایی مهارت «حل مسئله» در زندگی خود بیشتر احساس نیاز نمایند. ۲) برای تقویت مهارت «حل مسئله» در خود یا دیگران باید به خصوصیات شخصیتی، احساس و رفتاری خود و آنان توجه ویژه داشته باشیم. ۳) در طرح «حل مسئله» به شرایط زمان و مکان نیز توجه داشته باشیم که، آیا شرایط برای بیان آن مسئله آماده است یا خیر؟ ۴) از طریق همدلی با دیگران می توانیم آنان را در «حل مسئله» کمک کنیم بدون آن که در آنان مقاومت ایجاد نماییم. ۵) برای «حل مسئله» ضروری است اطلاعات دقیق و لازم را از منابع مطمئن کسب نماییم. ۶) با ایجاد باور و نگرش مثبت می توان در «حل مسئله» گام های موثرتری برداشت. ۷) اگر کسی برای حل مسئله ای از ما کمک خواست، بلافاصله راه حل ارائه ندهیم، بلکه ابتدا از او بپرسیم: خودت چه راه حل هایی به ذهنت می رسد؟ و بعد او را در میسر «حل مسئله» راهنمایی کنیم. ۸) از طرح مسئله یا مشکل از سوی فرزندان یا دوستان و نزدیکان استقبال نماییم. ۹) از به کار بردن کلماتی مانند «مشکل خودت است»، «به من ربطی ندارد» خودداری کنیم. ۱۰) همیشه اولین راه حل بهترین راه حل نیست، حتماً نیاز به بررسی بیشتر و دقیق تری دارد. ۱۱) به یاد داشته باشیم که همیشه کوتاه ترین راه، بهترین راه نیست. ۱۲) در مواجهه با انبوهی از مشکلات به هم تنیده سعی کنیم تا مشکلات را از نظر اهمیت و مهم بودن اولویت بندی کنیم. ۱۳) اگر راه حلی را انتخاب کردیم ولی به نتیجه نرسیدیم، مایوس نشده، به دنبال راه حل های دیگری برای پیدا کردن حل مشکل یا مسئله باشیم، چرا که شکست یک راه حل، پایان تمام راه حل ها نیست. ۱۴) اگر اجازه دهیم کودکان پاسخ سوالاتشان را خودشان کشف کنند، در سنین بالاتر توانایی حل مسئله ی بیشتری را خواهند داشت. ۱۵) تمسخر راه حل های اولیه در کودکان، کسب توانایی «حل مسئله» را در آن ها به تاخیر می اندازد.

منبع : انجمن علمی آموزش مدرسین آموزش خانواده شهر تهران

تبیان